Nói về văn hoá của Nhật Bản thì manga (truyện tranh) và anime (hoạt hình) đã từ lâu là những khái niệm quen thuộc. Chúng đã trở thành một hiện tượng toàn cầu và mức độ ảnh hưởng của chúng không chỉ với giới trẻ vẫn đang không ngừng tăng lên.
Manga
Manga (漫画) đơn giản là tên gọi của tất cả các truyện tranh của Nhật Bản. Chúng thường được vẽ và xuất bản dưới dạng đen trắng thay vì in màu như ở nhiều quốc gia khác. Khác với đa phần truyện tranh phương Tây thường tập trung vào một số chủ đề cụ thể và hầu hết dành cho lớp trẻ, thậm chí chủ yếu là nam thanh niên, manga của Nhật Bản có phạm vi chủ đề rộng hơn nhiều, bao gồm đủ các lĩnh vực và dành cho mọi giới tính, thậm chí mọi lứa tuổi.
Chủ đề của manga có thể là những câu chuyện lãng mạn, hành động phiêu lưu, khoa học viễn tưởng, hài hước, thể thảo hay thậm chí cả những chủ đề nhạy cảm và chỉ dành cho người lớn như truyện kinh dị hay các truyện đi quá sâu vào các vấn đề giới tính và tình dục – vốn được coi là khó chấp nhận ở nhiều nền văn hoá (trong đó có Việt Nam).
Các thành phố ở Nhật đều có những cửa hàng sách phục vụ riêng cho manga, thậm chí ở các thành phố lớn các cửa hàng này còn rất rộng và có thể có nhiều tầng. Những cửa hàng sách như vậy thường cho phép người đọc đứng tại chỗ đọc sách ngay cả khi họ không mua.
Một cửa hàng truyện tranh (manga store) ở Nhật
Doraemon, Dragon Ball, One Piece, Narutop, AstroBoy, … là những manga nổi tiếng của Nhật Bản dành cho thiếu nhi. Các truyện này có cấu trúc nội dung khác nhau, nhưng đều thường mang tính chất nhẹ nhàng, kích thích trí tưởng tưởng và giáo dục nhân cách cho trẻ em (tất nhiên, nói như vậy không có nghĩa chúng chỉ dành cho trẻ em, nhiều manga trong số đó được cả người lớn trên khắp thế giới yêu thích).
Doraemon
Dragon Ball
Khác với manga dành cho lứa tuổi nhỏ, các manga dành cho độ tuổi lớn hơn nhưng tuổi vị thành niên hay thanh niên thường đi sâu hơn vào nhiều vấn đề tâm lý, có phần “đen tối” hơn, dù hầu hết vẫn mang nhấn mạnh ý tưởng rằng cái tốt luôn mạnh hơn cái xấu. Bleach và Death Note là những ví dụ điển hình của loại truyện tranh này, chúng đều được xuất bản bằng tiếng Anh và nhiều thứ tiếng khác và đang ngày càng được biết tới nhiều hơn trên thế giới.
Anime
Anime ( アニメ) hiểu một cách đơn giản là nghệ thuật hoạt hình của Nhật Bản, đã bắt đầu phát triển từ đầu thế kỉ 20 và hiện nay đã gây ảnh hưởng rất lớn trên thế giới qua các phim, series truyền hình và video game.
Một lượng không nhỏ anime được xây dựng trực tiếp trên nội dung của các manga, chẳng hạn như với tất cả manga được liệt kê ở trên. Tuy nhiên đó không phải nguồn ý tưởng duy nhất của anime. Ví dụ nổi tiếng nhất về anime được xây dựng dựa trên game chứ không phải manga là Pokémon. Pokémon là series video game rất nổi tiếng được phát hành bởi Nintendo bắt đầu từ năm 1996 và nó rất nhanh chóng được yêu thích nên tới năm 1997 series anime cùng tên đã bắt đầu được phát hành.
Pokemon
Điểm khác biệt của anime so với manga, tất nhiên là màu sắc, âm thanh, và hình ảnh chuyển động chứ không cố định. Tuy nhiên, điểm thường được coi là đặc biệt nhất ở các anime là âm nhạc (các theme song). Các anime được đầu tư của Nhật Bản đều có sự tham gia của các ca sĩ và nhạc công J-pop và J-rock. Có thể nói sự tham gia của âm nhạc này khiến cho nhiều anime được chú ý tới nỗi đôi khi trên nhiều diễn đàn và bài báo người ta thường đặt câu hỏi và tranh luận về việc có phải các bản nhạc thậm chí làm lu mờ nội dung chính của anime. Tất nhiên, ngược lại thì anime cũng là một trong những tác nhân lớn khiến âm nhạc hiện đại của Nhật Bản trở nên quen thuộc và thậm chí nổi tiếng trên thế giới.
Nhiều nghiên cứu và khảo sát cho thấy manga và anime có một số tính chất đặc biệt tạo nên sự cuốn hút gần như chất gây nghiện. Một khi đã đi sâu vào nó, bạn sẽ nhận thấy muốn khám phá rất nhiều, và hãy rất cẩn thận trước khi quyết định đi quá sâu (trở thành một otaku – theo cách gọi của các fan manga và anime) bởi sẽ không dễ để thoát khỏi thế giới này.
Hải Hà
